De rode panda en Cserhati (1): de wetenschappelijke stand van zaken

Op 5 november 2022 schreef Jan van Meerten op zijn website Oorsprong een webpost met als titel: ‘Wetenschapper lost (creationistisch) biosystematisch raadsel van de rode panda (Ailurus fulgens) op’.

In die webpost staan een aantal vreemde beweringen:

“Overigens hebben niet alleen creationisten moeite met de indeling van de rode panda. Ook naturalisten weten niet goed waar het beest ingedeeld moet worden. Behoort het beest tot de beren (Ursidae), de kleine beren (Procyonidae) of de stinkdieren (Mephitidae)?”

“De belangrijkste conclusie die we uit dit onderzoek kunnen trekken is, dat op het niveau van het volledige genoom, A. fulgens behoort tot de clade van de marterachtigen, en niet tot die van de beren of stinkdieren. (Cserhati)”

Jan van Meerten heeft kennelijk niet de moeite genomen even op wikipedia te kijken: https://en.wikipedia.org/wiki/Red_panda . Daar staat wat de wetenschap denkt over de rode panda: de rode panda hoort niet bij de beren, niet bij de wasbeerachtigen (de kleine beren), niet bij de stinkdieren en ook niet bij de marterachtigen. De rode panda hoort bij zichzelf: Ailurus fulgens vormt de enige soort van de familie Ailuridae.

De familie Ailuridae behoort tot de superfamilie Musteloidea, net als drie andere families: de stinkdieren Mephitidae, de wasbeerachtigen Procyonidae en de marterachtigen Mustelidae. De enige vraag is met welke groep uit superfamilie Musteloidea de familie Ailuridae het meest verwant is. Moleculair evolutiebiologie werk over de laatste 20 -25 jaar heeft drie mogelijkheden voor de verwantschappen van de families binnen de superfamilie Musteloidea gevonden. De drie mogelijkheden staan uitgespeld  in wikipedia en in schema hieronder weergegeven.

Figuur 1 De drie mogelijkheden in Wikipedia voor de fylogenie van de Musteloidea

Alle wetenschappelijke studies vinden dat de marterachtigen en de wasberen meer met elkaar verwant zijn dan met de rode panda of de stinkdieren – marterachtigen en wasberen zijn zustergroepen. De vraag is hoe de verwantschap van marterachtigen + wasberen met de rode panda en de stinkdieren ligt: is de rode panda de zustergroep van de stinkdieren (onderaan), of van de stinkdieren + marterachtigen+ wasberen (bovenaan), of van de marterachtigen + wasberen (midden)?

De bovenste mogelijkheid voor de fylogenie van de Musteloidea vinden we oa bij Flynn et al (2005).

Figuur  2 Schema van de indeling van de Musteloidea als gevonden bij Flynn et al (2005). De families van de marters Mustelidae en van de wasberen Procyonidae zijn elkaars naaste verwanten. De familie van de stinkdieren Mephitidae is even verwant met de marterachtigen als met de wasbeerachtigen. De rode panda,de familie Ailuridae, is even verwant met de stinkdieren als met de marters en de wasberen. 

Flynn et al (2005) gebruikten een DNA sequentie van 6243 bp afkomstig van zes genen om 76 soorten uit de orde Roofdieren Carnivora in te delen. De Roofdieren bestaan uit twee grote groepen: de katvormigen Feliformia en de hondvormigen Caniformia. De Caniformia vallen uiteen in twee groepen: de familie hondachtigen Canidae en een groep geheten Arctoidea. De Arctoidea vallen uiteen in twee groepen: de familie beren Ursidae  en een groep met weer twee groepen: de zeeroofdieren Pinnipedia aan de ene kant en de superfamilie Musteloidea aan de andere kant. De Musteloidea, daar behoort de rode panda bij. 

Flynn et al (2005) vonden dat de meeste onderbouwing voor de eerste splitsing binnen de Musteloidea tussen de rode panda en de drie overige families (schema in figuur 2, figuur 1 bovenaan), met de mogelijkheid van een eerste splitsing tussen stinkdieren + panda versus marterachtigen + wasberen (schema in figuur 1 onderaan).

 Figuur 3               Flynn et al (2005) figuur 5. Fylogenetische boom van de orde Canivora.

De tweede mogelijkheid voor de fylogenie van de Musteloidea vinden we oa bij Law et al (2018).

Figuur  4 Schema van de indeling van de Musteloidea als gevonden bij Law et al (2018). De families van de marters Mustelidae en van de wasberen Procyonidae zijn elkaars naaste verwanten. De rode panda, de familie Ailuridae, is even verwant met de marters als met de wasberen. De familie van de stinkdieren Mephitidae is even verwant met rode panda als met de marterachtigen en de wasbeerachtigen. 

Law et al (2018) waren geïnteresseerd in de evolutie van lichaamsbouw en levenswijze in de Musteloidea. Ze stelden eerst aan de hand van alle beschikbare moleculaire gegevens met de geavanceerde Bayesian analyse methode een fylogenetische boom op van de nu levende soorten van de superfamilie Musteloidea. Daarna combineerden ze deze fylogenetische boom met de beschikbare fossielen. Dit geeft tijden voor de splitsing van de families en de groepen binnen de families.

De op moleculaire data gebaseerde fylogenetische boom van de nu levende soorten van de Musteloidea gaf aan dat de stinkdieren Mephitidae als eerste van de andere Musteloidea afsplitsten. In figuur 5 staat de fylogenetische boom van de levende Musteloidea zoals gevonden door Law et al (2018).

Maar als de fossielen meegenomen worden komt de groepering van rode panda en stinkdieren als zustergroep te voorschijn: zie schema in figuur 1 onderste mogelijkheid. In figuur 6 staat de fylogenetische boom van de levende en fossiele Musteloidea zoals gevondern door Law et al (2018).

 

Figuur 5 De fylogenetische boom van de Musteloidea gebaseerd op moleculaire gegevens van nu levende soorten; figuur 1 van Law et al (2018).

Figuur 6 De fylogenetische boom van de Musteloidea gebaseerd op moleculaire gegevens van nu levende soorten en bekende fossielen.; figuur 2 van Law et al (2018).

 

De derde mogelijkheid voor de fylogenie van de Musteloidea vinden we oa bij Hassanin et al (2021).

Figuur  7 Schema van de indeling van de Musteloidea als gevonden bij Hassanin et al (2021). De families van de marters Mustelidae en van de wasberen Procyonidae zijn elkaars naaste verwanten. De rode panda, de familie Ailuridae, en de familie van de stinkdieren Mephitidae zijn elkaars naaste verwanten. De rode panda en de stinkdieren zijn even verwant met de marterachtigen als met de wasbeerachtigen. 

Hassanin et al (2021) deden de meest uitgebreide moleculaire studie van de orde Carnivora tot nu toe. Hassanin et al gebruikten de DNA volgorde van het complete mtDNA van 220 soorten van de Carnivora. Van sommige soorten sequencten ze het mtDNA zelf, van andere soorten stond de volgorde van het mtDNA al in de databank. In totaal gebruikten ze DNA volgorden van 2442 mitochondriale genomen, 220 soorten en  14892  basepaar per soort.

Na Bayesian analyse wordt de fylogenetische boom van de Carnivora gebaseerd op hun mitochondriaal DNA als volgt:

Figuur 8 Fylogenetische boom van alle Roofdieren volgens hun mtDNA. Figuur 2 van Hassanin et al (2021).

Figuur 9 Fylogenetische boom van de Musteloidea  volgens hun mtDNA. Detail van figuur 2 van Hassanin et al (2021).

Deze grootste moleculaire studie van de fylogenie van de Musteloidea tot nu toe geeft de groepering van rode panda en stinkdieren als zustergroep zien. De eerdere studies hadden moeite deze mogelijkheid te verwerpen, maar de grote studie van Hassanin et al (2021) geeft de doorslag: schema in figuur 1 onderste mogelijkheid heeft de beste papieren.

Alle wetenschappelijke studies geven dat de marterfamile Mustelidae en de wasbeerfamilie Procyonidae zustergroepen zijn. De rode panda, familie Ailuridae, als zustergroep van de stinkdierfamilie is het best onderbouwd.

Er zijn meer studies, maar die geven geen ander beeld. Dit is de wetenschappelijke stand van zaken. De wetenschappelijke stand van zaken staat in groot contrast met:

“Overigens hebben niet alleen creationisten moeite met de indeling van de rode panda. Ook naturalisten weten niet goed waar het beest ingedeeld moet worden. Behoort het beest tot de beren (Ursidae), de kleine beren (Procyonidae) of de stinkdieren (Mephitidae)?”

De rode panda behoort niet tot de beren Ursidae, niet tot de wasberen Procyonidae, en niet tot de stinkdieren Mephitidae. Voor evolutiebiologen is Jan van Meertens vraag 20 jaar verouderd. 

De wetenschappelijke stand van zaken is in volledige tegenspraak met wat Cserhati volgens Jan van Meerten schrijft:

“De belangrijkste conclusie die we uit dit (Cserhati's) onderzoek kunnen trekken is, dat op het niveau van het volledige genoom, A. fulgens behoort tot de clade van de marterachtigen, en niet tot die van de beren of stinkdieren.”

De rode panda is geen marterachtige, hij behoort niet tot de familie Mustelidae, al behoort hij wel tot de superfamilie Musteloidea.

Literatuur

https://oorsprong.info/wetenschapper-lost-creationistisch-biosystematisch-raadsel-van-de-rode-panda-ailurus-fulgens-op/

https://evolutiebiologie.blogspot.com/2010/10/het-raadsel-van-de-rode-panda.html

Flynn, J.J.; Finarelli, J.A.; Zehr, S.; Hsu, J. & Nedbal, M.A. (2005). Molecular phylogeny of the Carnivora (Mammalia): Assessing the impact of increased sampling on resolving enigmatic relationships. Systematic Biology. 54: 317–337. doi:10.1080/10635150590923326.

Law, C.J.; Slater, G.J. & Mehta, R.S. (2018). Lineage Diversity and Size Disparity in Musteloidea: Testing Patterns of Adaptive Radiation Using Molecular and Fossil-Based Methods. Systematic Biology. 67: 127–144. doi:10.1093/sysbio/syx047. .

Hassanin, A.; Veron, G.; Ropiquet, A.; van Vuuren, B. J.; Lécu, A.; Goodman, S. M.; Haider, J.; Nguyen, T. T. (2021). Evolutionary history of Carnivora (Mammalia, Laurasiatheria) inferred from mitochondrial genomes. PLOS ONE. 16 (2): e0240770.